ًکلر، این عنصر حاوی اکسیژن است. بوسیله اکترولیز محلول آب‌داری از کلرید سدیم، کلر تولید می شود. این عنصر در طبیعت فقط به صورت ترکیب با سایر عناصر و عمدتا سدیم به شکل نمک طعا (NaCl) و همچنین در کارنالیت و سلولیت یافت می شود.
اطلاعات کلی
کلر، عنصر شیمیایی با عدد اتمی ۱۷ و نشان Cl می‌باشد . هالوژن است و در جدول تناوبی در گروه IV قرار دارد. گاز کلر، زرد مایل به سبز است، دو و نیم مرتبه از هوا سنگین‌تر، دارای بوی بسیار بد و خفه کننده و بسیار سمی است. این عنصر، عاملی اسید کننده، سفیدکننده و گندزدا می‌باشد . کلر، به‌عنوان بخشی از نمک‌های طعام و ترکیبات دیگر به مقدار زیادی در طبیعت و لزوماً در بیشتر جانداران وجود دارد.
خصوصیات قابل توجه کلر
نوع خالص این عنصر شیمیایی به شکل گازی دو اتمی و سبز رنگ می‌باشد. نام این عنصر برگرفته از کلمه Chloros به معنی سبز است که اشاره به رنگ این گاز دارد. این عنصر جزئی از گروه‌های هالوژن‌های نمک‌ساز می‌باشد و به‌وسیله اکسیداسیون کلریدها یا به روش رایج الکترولیز تهیه میگردد . کلر، گازی است به رنگ زرد مایل به سبز که تقریباً با تمامی عناصر به سرعت ترکیب میشود. در ۱ لیتر آب ۳٫۱۰ و ۱۰ درجه ،c لیتر و در آب ۳۰ درجه تنها ۷۷٫۱ لیتر کلر حل میشود.
کاربردها
کلر، عنصر شیمیایی مهمی در تصفیه آب، مواد گندزدا در سفیدکننده و نیز در گاز خردل به شمار می‌رود. همچنین این عنصر در ساخت طیف وسیعی از اقلام روزمره کاربرد دارد.
برای از بین بردن باکتری و سایر میکروب‌ها موجود در ذخائر آب آشامیدنی به‌کار می‌رود. امروزه حتی به ذخائر کوچک آب همواره کلر افزوده میگردد.
در تولید محصولات کاغذی، مواد ضدعفونی‌کننده، رنگدانه‌ها، مواد غذائی، حشره‌کش‌ها، رنگ‌ها، فرآورده‌های نفتی، پلاستیک، دارو، منسوجات، حلال‌ها، و همچنین محصولات مصرفی بسیار زیادی دیگر کاربرد دارد. در ترکیبات آلی درصورتی‌که کلر جایگزین هیدروژن شود، (لاستیک مصنوعی)، اغلب باعث ایجاد خصوصیات مورد نیاز در این ترکیبات میگردد، لذا در ترکیب آلی از این عنصر به‌عنوان عامل اکسید کننده و جانشین، به‌طور گسترده استفاده میگردد.
سایر موارد کاربرد این ماده در تولید کلرات‌ها، کلروفرم، تترا کلرید کربن و در استراج برم می‌باشد.
ترکیبات
کلریدها، کلریت‌ها، کلرات‌ها، کلروفرم، تترا کلرید کربن، و در استخراج برم می‌باشد.
ایزوتوپ‌ها
دو ایزوتوپ پایدار اصلی برای کلر با جرم ۳۵ و ۳۷ وجود دارد که به نسبت‌های به ترتیب ۳:۱ یافت شده، وزن اتمی مقادیر عمده و مشهود ۳۵،۵ را در اتم‌های کلر ایجاد می‌کنند. کلر دارای ۹ ایزوتوپ با Mass number عدد جرمی بین ۳۲ و ۴۰ می‌باشد که تنها سه عدد از این ایزوتوپ‌ها به‌صورت طبیعی یافت میشوند. کلر پایدار ۳۵، کلر ۳۷، کلر رادیواکتیو ۳۶ است.
هشدارها
کلر، موجب تحریک دستگاه تنفسی به‌خصوص در کودکان کهنسالان میشود. حالت گازی این عنصر، باعث تورم غشای مخاطی شده، در حالت مایع موجب سوختگی پوست میشود. مقدار ۳٫۵ ppm آن لازم است تا به‌عنوان بویی متمایز شناخته شود و مقدار ۱۰۰۰ ppm آن کشنده است. به همین علت، در طول جنگ جهانی اول، کلر یکی از گازهایی بود که به‌عنوان گاز جنگی مورد استفاده قرار گرفت.
کلر باقیمانده بر اثر ترکیب با مواد آلی موجود در آب تولید ترکیباتی موسوم به تری هالومتان‌ها را می‌کند که بیشتر متخصصان بر سرطان‌زا بودن این ترکیبات تاکید دارند.
تماس کلر با پوست و موی انسان باعث بوجود آمدن حساسیت، ریزش مو و مشکلات دیگری نیز میشود .
